بیست و سومین دوره نمایشگاه مطبوعات تا پایان هفته جاری برپاست و انبوه رسانههای خبری به این بهانه گردهم آمدهاند.
در طیف گسترده رسانههای خبری کشور، گروه معدن در مجموعه مطبوعاتی صمت، بیوقفه و به طور روزانه اخبار مربوط به معدن و صنایع معدنی را در ابعاد گوناگون داخلی و خارجی، رصد، تنظیم و منتشر میکند تا به همراه دیگر رسانههای شاغل در این بخش، فعالان حوزه را از آنچه در معادن ایران و جهان رخ میدهد، آگاه کند. در واقع صمت نخستین رسانهای است که پوشش اخبار معدنی را به طور روزانه در کشور آغاز کرد و ادامه داد.
در جایگاه یک روزنامهنگار معدن بینالملل در این مجال میتوانم بگویم بخش معدن که در جهان با عنوان «صنعت معدن» شناخته میشود، اگر نگوییم در همه جای دنیا اما بدون اغراق در بیشتر کشورهای جهان، یکی از منابع غنی در تولید خبر است و از جنبههای گوناگون میتواند خبرساز باشد، البته در ایران بخش معدن با وجود غنای چشمگیر، غریب است چون اقتصاد بیش از هر چیز به درآمدهای نفتی تکیه دارد و منابع معدنی کشور هم هنوز بسیار بیش از این، جای کار و به دنبال آن تولید خبر دارند.
اما در هر حال معدنکاری و صنایع وابسته به آن برای خود دنیایی دارد که جمعی از ساکنان زمین را به خود مشغول کرده است؛ فعالیتهای همین جمع خبرساز میشود و توجه سایرین را به خود معطوف میکند.
همانند سایر حوزهها پرمخاطبترین محتوای خبری در بخش معدن نیز حوادث است که هر چند بیشتر اوقات دردناکند، اما بالاترین شمار مخاطبان را به خود جذب میکنند؛ نمونه بارز چنین رویدادی اردیبهشت گذشته در معدن زمستانیورت رخ داد که به قول یکی از استادان معدن، زخمی شد بر دل جامعه معدنی کشور.
البته فقط ایران نیست؛ معادن به ویژه اگر از نوع زیرزمینی و برای استخراج زغال سنگ باشند، در همه نقاط جهان همواره محل دردناکترین حادثههای معدنی بودهاند و هر قدر هم کمتر به ارتقای اصول ایمنی بها داده شود، شمار تلفات جانی و مالی بالاتر میرود.
از حوادث که بگذریم، مورد دیگری که در عرصه معادن و صنایع معدنی جهان آبستن اخبار زیادی است، افت و خیزهای بازار مواد معدنی است؛ بازاری که دامنه آن در سطح قارههای جهان پهن شده و از چین و استرالیا تا امریکای شمالی و جنوبی را دربرمیگیرد؛ هر آنچه در جهان اتفاق بیفتد و بر حجم و نرخ تجارت اقلام معدنی در بین این کشورها تاثیر بگذارد، میتواند دستمایه تولید خبر باشد.
علاوه بر اینها شمار چشمگیر نمایشگاهها و همایشهای وابسته به معدن و صنایع معدنی میتواند صورت تجاری و علمی داشته باشد و به گردهمایی اهالی معدن و به اشتراکگذاری دادههای آنها منجر شود.
اما دستکم از دیدگاه نگارنده، دنیای فناوریهای معدن و صنایع معدنی چیز دیگری است؛ آنجا که ذهن خلاق موجود هوشمند انسانی، توانمندیهای خود را ارائه میکند و مانعی را که سد راه پیشرفت و توسعه بشر است کنار میزند و مسیر را برای روندگان هموار میکند.
و در نهایت شاید برای یک روزنامهنگار حوزه معدن، رویارویی با هیچ پدیدهای ناخوشایندتر از استخراج غیرقانونی نباشد؛ پدیدهای که در آن استثمار انسان به معنای واقعی دیده میشود و زشتیهایی همانند کار کودکان و تجاوز به حقوق انسانی در صورتهای مادی، روانی و حتی جنسی ظهور و بروز پیدا میکند و هر اندازه قدرت مرکزی یک کشور، توانمندی یا تمایل کمتری برای برخورد با این پدیده داشته باشد، چهره کریه آن فرصت بیشتری برای رونمایی دارد.
اینها همه بستر وقوع پیشامدهایی هستند که روزنامهنگاران با قلمفرسایی درباره آنها اهالی معدن را از آنچه در داخل و خارج کشور میگذرد آگاه میکنند. آنها همچنین با ایجاد ارتباط و دریافت داده از کارشناسانی که توانمندی تحلیل دارند، در تلاشند درک عمیقتری از وقایع را به مخاطبان خود ارائه دهند.