در شورای سیاستگذاری اکتشافی خانه معدن ایران بررسی شد: مصائب اکتشافات معدنی ایران/ از تهیه فهرست بها تا استانداردسازی فعالیت‌های اکتشافی/ تبصره 3 پیگیری می‌شود

اولین جلسه کمیته اکتشاف خانه معدن ایران با ترکیب جدید روز گذشته با حضور فعالان حوزه اکتشاف کشور برگزار شد.

به گزارش معدن نامه، کوروش شعبانی نایب رییس کمیته اکتشاف خانه معدن ایران در ابتدای نشست با تشریح استراتژی این کمیته اظهار کرد: این جلسه اولین جلسه ما به عنوان شورای سیاستگذاری اکتشاف خانه معدن ایران است. طی انتخاباتی که دو ماه قبل برگزار شد، دوستان اعتماد کردند و هیات رئیسه کمیته را با اعضای جدید انتخاب کردند. ما سعی می‌کنیم بیشتر نقطه نظرات جامعه معدنی مخصوصا حوزه اکتشاف را بشنویم و در این کمیته استفاده کنیم.

او افزود: از زحمت‌هایی که مهندس صادقی پناه برای این کمیته کشیده‌اند، قدردانی می کنیم. مهندس صادقی پناه مسوولیت‌هایی را با موافقت دوستان برعهده من گذاشتند اما خواهش می کنم همواره در کنار ما باشند. به این نتیجه رسیدیم که تغییراتی در کمیته اعمال کنیم که امیدواریم مثمرثمر واقع شود. از فعالان حوزه اکتشاف، نخبگان، دانشگاهیان، شرکت‌های مهندسی مشاور و گروه های مختلفی را انتخاب کردیم تا اعضای ما باشند. در آخر گروه 98 نفره تا 100 نفره انتخاب شد.

شعبانی گفت: با توجه به اینکه خانه معدن استان‌ها راه‌اندازی شدند و31 استان خانه معدن مستقل دارند، کمیته‌های مختلفی در خانه معدن به وجود آمده اما زمان می‌برد تا کمیته اکتشاف در استان‌ها فراگیر شود و تشکیل شود. از نظرات دانشگاهیان، ایمیدرو و سازمان زمین‌شناسی و همه گروه‌ها استفاده خواهیم کرد.

در ادامه منصور قربانی عضو هیات رئیسه کمیته اکتشاف خانه معدن با اشاره به لزوم تقویت ارتباط دانشگاه با صنعت مطرح کرد: من هم عضو هیات علمی دانشگاه شهید بهشتی هستم و هم در موسسه پژوهشی خصوصی فعالیت دارم و ارتباط دانشگاه با صنعت را به خوبی احساس کردم. سال‌هاست تاکید داریم بین این دو شاخه ارتباط خوبی شکل بگیرد اما این اتفاق نیفتاده است. به نظرم دو طرف راه جدایی می‌روند اما به نظرم حتما راهکاری برای تقویت ارتباط این دو شاخه وجود دارد. زیرا دانشگاه دانشجو تربیت می‌کند تا این دانشجو در صنایع کشور بکار گرفته شود.

او افزود: در حال حاضر فارغ‌التحصیلان شاخه معدن و زمین‌شناسی نمی‌توانند با صنعت ارتباط برقرار کنند زیرا آموزش ندیده‌اند که چگونه در صنایع کار کنند. آنها نمی‌توانند گزارش فنی آماده کنند و در این زمینه ضعف دارند. به نظرم اگر واحد درسی در این خصوص تعریف شود آگاهی فارغ‌التحصیلان نسبت به کار در صنایع معدنی افزایش می‌یابد. این دروس فنی آموزشی را صنعت می‌تواند به وزرات علوم پیشنهاد دهد.

قربانی ادامه داد: این دانشجوها و فارغ‌التحصیلان نمی‌دانند چگونه می‌توان یک محدوده معدنی را ثبت کنند یا اینکه وظایف و جایگاه سازمان‌ها و تشکل‌های معدنی مانند سازمان نظام مهندسی و خانه معدن را نمی‌دانند. اگر سازمان‌های دولتی بخش معدن پروژه‌هایی را به دانشگاه‌ها واگذار کنند، هم مشکل دانشگاه و صنعت حل می شود هم کمکی به سطح دانشگاهی کشور در راستای آموزش می‌‌شود. اگر معدنکاران پروژه‌های پژوهشی در زمینه اکتشاف و محیط زیست تعریف کنند، معدنکارنسبت به پرداخت بخشی از حقوق دولتی‌اش معاف خواهد شد.

در ادامه سید احمد مشکانی دیگر عضو هیات رئیسه کمیته اکتشاف خانه معدن اظهار کرد: با توجه به فعالیت و تجربه‌ام در دانشگاه، سازمان زمین‌شناسی و چندین شرکت اکتشافی، به نظرم بزرگترین چالش معدنکاران محیط زیست است و این موضوع تنها با همفکری و هماهنگی بیشتر سازمان محیط زیست و منابع طبیعی با بخش معدن است. مشکل دیگر بخش معدن این است که قوانین روز به روز تغییر می‌کنند.

او افزود: اغلب سرمایه‌گذاران بخش اکتشاف معدن از عدم ثبات قوانین هراس دارند و همین باعث می‌شود سرمایه جدیدی وارد توسعه پهنه‌های اکتشافی کشور نشود. ضمن اینکه فعالان اکتشاف معتقدند بخش اکتشاف از نبود تسهیلات و نقدینگی می‌توانست تزریق شود، نتیجه بهتری می‌توانیم داشته باشیم.

مشکانی ادامه داد: ایران ذخایر بزرگ معدنی دارد اما به دلیل نبود بودجه این ذخایر به بهره‌برداری نمی‌رسد. اکتشاف‌گر خود با ریسک وارد پروژه می‌شود اما به بهانه‌‌های مختلفی مانند پرداخت حق‌الارض و … از آنان پول گرفته می‌شود. ضمن اینکه در بخش اکتشاف کمبود نیروی زبده و سختکوش داریم و باید بر فارغ‌التحصیلان یا نسل جدید رشته معدن و زمین شناسی کار کنیم. از سویی می‌بینیم در بسیاری از نقاط معدن‌خیز فرماندار و استاندار از فعالان معدنی حمایت نمی‌کنند و بیشتر با معارضان محلی همراه می‌شوند. در حالی که متوجه نیستند معدن با خود اشتغالزایی می‌آورد و این موضوع بر ارتقای سطح زندگی بومیان اثرگذار است.

وحید صائب‌فر عضو هیات رئیسه کمیته اکتشاف خانه معدن در ادامه این نشست با اشاره به جایگاه مهندس مشاور در معدنکاری بخش خصوصی مطرح کرد: به نظر من اکتشاف هم علم است و هم فن. علم در دانشگاه ترویج می‌یابد اما فن هم در دانشگاه و هم در کار. در یک مقطعی بستر بسیار خوبی که برای علم آموزی وجود داشت و دانشجویان توانسته بودند به خوبی در این مسیر همراه شوند، مهندسان مشاور بودند. در این دوره که اوج این رشته بود و 150 مهندس مشاور ثبت شده داشتیم که گرید از سازمان برنامه داشتند، به طور متوسط اگر هر کدام 4 یا 5 نفر را استخدام کرده بودند، 400 یا 500 نفر می‌توانستند در این مهندسی مشاور کار کنند و در کنار ما که تجربه این کار را داشتیم، کار را یاد بگیرند. بنا به دلایلی دیگر این کار صورت نگرفت و ادامه پیدا نکرد. موضوع بعدی بودجه اکتشاف است که معمولا بودجه‌های عمومی بود و دولت تعریف می‌کرد.

او گفت: کاهش بودجه عمرانی سبب شد تعداد مهندسین مشاور روز به روز کم شود. 20 تا 25 شرکت مهندسین مشاور نیمه فعال بیشتر نداریم که اینها در یک زندگی گیاهی به سر می‌برند و فقط هر روز چراغ شرکت را روشن می‌کنند تا فقط باشند زیرا پروژه‌ای وجود ندارد. از سوی دیگر درست است که تعداد فارغ التحصیلان رشته معدن و زمین شناسی در دانشگاه‌های ما کم شده اما تعداد فارغ‌التحصیلانی که در مقطع ارشد و دکترا می‌خواهند وارد بازار کار شوند، بسیار است و شرکت‌ها به دلیل شرایط اقتصادی‌شان نمی‌توانند این نیروی جوان با استعداد را جذب کنند. در حالی که این جوانان عمرشان را در علم آموزی این رشته‌ها گذاشتند.

صائب‌فر با اشاره به رقابت ناسالم در شرکت‌های مهندسی مشاور بخش خصوصی گفت: متاسفانه پروژه‌ای که در یک مناقصه اعلام می‌شود، به دلیل نبود فهرست‌بها شرکت‌ها با سردرگمی مواجه هستند. به همین دلیل 10 سالی است که شخصا خودم با همکاری برخی صاحب نظران این عرصه فهرست بهایی آماده کردیم که اخیرا مورد تایید جامعه مهندسی  مشاور و همچنین سازمان نظام مهندسی قرار گرفته است و می‌توانیم در اختیار باقی شرکت‌ها بگذاریم. نظام قیمت‌گذاری در اکتشاف بسیار حائز اهمیت است و امیدواریم  فهرست بهای اکتشاف با کمک ایمیدرو و ایمپاسکو هر چه زودتر نهایی شود تا به زودی به سازمان برنامه ارائه کنیم.

در ادامه این جلسه غلامرضا حمیدی انارکی عضو هیات مدیره خانه معدن ایران اظهار کرد: کمیته اکتشاف و کمیته قانون جزو اولین کمیته‌هایی بود که در خانه معدن ایران شکل گرفت. این کمیته اکتشاف سابقه 12 سال دارد. مسائلی که در اینجا مطرح شد، درست است اما برای این مسائل چه راهکارهایی وجود دارد؟ متخصصان این رشته که در این جلسه حضور دارند برای حل مشکلات بخش اکتشاف چه راهکاری دارند؟

او افزود:سرمایه گذاران اکتشافی را باید فعالان اکتشافی که دست اندر کار این رشته هستند باید بروند و پیدا کنند اما چنین مشکلاتی در راه جذب سرمایه گذاری وجود دارد. این مسائل باید با کمک ایمیدرو و سازمان های دیگر حل شود. خانه معدن استان‌ها ظرفیت گسترده‌ای دارند و می‌توانند کمیته اکتشاف را در استان‌ها دایر کنند و در جلسات کمیته اکتشاف خانه معدن ایران هم حضور داشته باشند.

حمیدی انارکی ادامه داد: مخاطب ما در خانه معدن ایران تمامی بخش‌ها هستند. تقسیم وظیفه در این تشکل معدنی حرف اول را می‌زند به همین دلیل کمیته‌های تخصصی هر حوزه به وجود آمدند. نکاتی که باید در زمینه اکتشافات معدنی جدی گرفته شود، در این کمیته مطرح شود و همه اعضا پیشنهاد دهند. همانطور که در سال‌های گذشته برای جمع آوری نظرات در خصوص بودجه اکتشاف فعالیت بسیاری شد و برای برنامه پنجم توسعه برنامه مدونی برای اکتشافات معدنی آماده کردیم و ارائه کردیم. اگرچه این برنامه تصویب هم شد اما بودجه‌ای برای اجرای آن مهیا نشد و سازمان زمین شناسی به دلیل نبود اعتبار نتوانست اجرا کند. بنابراین کمیته اکتشاف باید نظرات فعالان اکتشافی را در راستای سیاستگذاری‌های کلان به دولت منتقل کند.

او تاکید  کرد: خانه معدن از کمیته و اعضای کمیته اکتشاف خانه معدن  حمایت می‌کند و امیدوار است جلسات این کمیته به صورت منظم برگزار شود و این شورای سیاستگذاری اکتشافی خروجی داشته باشد و راهکار ارائه کند.

در ادامه محمدرضا بهرامن رئیس خانه معدن ایران اظهار کرد: کمیته اکتشاف باید با استراتژی حرکت کند و با یک اولویت سنجی به دنبال راهکار مشکلات حوزه اکتشاف باشد. کمیته اکتشاف می‌تواند مشکلات اصلی را شناسایی کند و با نگاه کارشناسی به سیاستگذاران منتقل کند. ماده 25 آیین نامه یک معضلی برای حوزه اکتشافات معدنی کشور بود و ما توانستیم با ارائه مستندات از تجربه‌های جهانی به این ماده ایراد بگیریم و نظر کارشناسی بدهیم. حال کمیته اکتشاف باید برای موانع کار اکتشاف و مشکلات موجود نسخه و راهکار تهیه کند.

او افزود: شرکت‌کنندگان در کمیته اکتشاف خانه معدن از یک بدنه کارشناسی به اینجا آمده‌اند و مسائل را با توجه به منافع صنفی نگاه می‌کنند و پیش می‌برند. با توجه به واگذاری پهنه‌های اکتشافی از سوی دولت، تبصره 3 باید اولویت اول کمیته اکتشاف باشد چرا که به زودی باید مشکلات ناشی از این تبصره را به سیاستگذاران انتقال دهیم.

علی اصغرزاده مدیر اکتشاف ایمیدرو در ادامه مطرح کرد: ایمیدرو از سال 93 تاکنون در بیش از 250 هزار کیلومتر مربع گستره کشور که 20استان و 36 پهنه را شامل می شود، فعالیت های اکتشافی در فازهای شناسایی و پی جویی داشته است. ایمیدرو برای گسترده‌ شدن افزایش ذخایر معدنی کشوربرای 22 پهنه اکتشافی برنامه ریزی کرده که این پهنه ها در استان‌های گلستان، مرکزی، خراسان جنوبی، کردستان، سیستان و بلوچستان، کهگیلویه و بویراحمد، چهارمحال و بختیاری، زنجان، آذربایجان شرقی و کرمانشاه واقع هستند.

او افزود: ایمیدرو تا الان شناسایی 100 درصد این پهنه ها را به اتمام رسانده که در برخی از این پهنه ها، مرحله اکتشافات عمومی پیشرفت خوبی داشته که نشان دهنده کار تیمی بوده است.

همچنین ایمیدرو توانسته جمع بندی از پیشرفت پهنه‌ها از پهنه استان گلستان، پهنه ایران مرکزی، پهنه آباده – جازموریان، پهنه بهرام گور، پهنه کرومیت اسفندقه کرمان، پهنه قروه و بیجار کردستان و باقی پهنه‌ها …. آماده کند. ذخایر سنگ‌آهن و طلا در پهنه قروه و بیجار شناسایی شده و این موضوع سبب شده برای تکمیل زنجیره تولید فولاد واحد فولادی با ظرفیت 6.5 میلیون تن در بیجار راه اندازی شود.

او با تاکید بر اینکه اکتشاف باید وارد بورس شود، گفت: تا زمانی که فهرست بهایی برای اکتشافات تعریف نشود، عملا پروژه‌ها به سمت مشاوره نمی‌روند. از سویی سیاست ایمیدرو این است که تا سال 97 بخش پر ریسک اکتشاف را انجام دهد و در مراحلی که ذخایر آن مشخص و فعالیت بخش خصوصی امکان پذیر شد، واگذار کند. اگر بخش خصوصی استقبال نکرد باز هم سرمایه‌گذاری خود را متوقف نکند.

در این جلسه قرار شد پیگیری تبصره 3 ماده 6، تعرفه‌ها، استانداردسازی فعالیت‌های اکتشافی، جوینت با سرمایه گذاران خارجی، تقویت نظام آموزشی و برگزاری کارگاه‌های آموزشی، ارتباط اکتشاف با حفاری، چگونگی تربیت مدیران کار در پروژه‌ها، بررسی قوانین حقوقی در بخش معدن و امور صنفی دیگر در راس برنامه‌‌های کمیته اکتشاف خانه معدن ایران قرار گیرد.

منبع: معدن نامه