گفت و گو ی ماهنامه مهندسی ، پژوهشی واقتصادی توسعه معادن با ابراهیم جمیلی؛ مدیر گروه صنعتی و معدنی زرین
اشاره: شرکت زرین معدن آسیا (سهامی خاص) در تاریخ نوزده آبان ماه ۱۳۸۳ در اداره ثبت شرکتها و مالکیت صنعتی تهران به ثبت رسید. در دیماه سال ۱۳۸۳ با اخذ مجوز از سازمان صنایع و معادن، کار احداث کارخانه آغاز شد. در اردیبهشت ماه سال ۱۳۸۴ فاز اول کارخانه با ظرفیت تولید سالانه ۸۰٫۰۰۰ تن کنسانتره سرب وروی به بهرهبرداری رسید. باتوجه به راهاندازی کارخانه و دستیابی به انجام عملیات تولید انبوه و امکان افزایش ظرفیت تولید، شرکت موفق شد در تاریخ ۲۵تیرماه ۹۱ پروانه بهرهبرداری را از وزارت صنایع و معادن اخذ نماید که بدین ترتیب ظرفیت تولید کنسانتره روی به ۲۶۵٫۰۰۰ تن در سال و ظرفیت تولید کنسانتره سرب به ۳۶٫۰۰۰ تن در سال افزایش یافت.
آنچه در ادامه خواهید خواند بخشی از گفتوگوی ماهنامه توسعه معادن با مهندس ابراهیم جمیلی؛ مدیر گروه صنعتی و معدنی زرین است.
لطفا در ابتدا هدف از تاسیس شرکتهای زیرمجموعهی زرین را بفرمایید:
در فلات ایران و کوههای البرز و زاگرس تعداد بیشماری کانسار سرب و روی قرار دارد ولی اکثر آنها به لحاظ میزان ذخیره در حدی نیستند که قابل بهرهبرداری باشند. از جمله مهمترین معادن سرب و روی؛ معدن انگوران زنجان میباشد. ذخیره قطعی این معدن حدود ۱۵ میلیون تن با عیار ۲۵ تا ۳۰ درصد روی و ۳ تا ۵ درصد سرب است.
مواد معدنی پس از استخراج از معدن انگوران با ابعاد ۴۰۰ میلیمتر توسط کامیون بارگیری شده و سپس روانه کارخانه زرین معدن آسیا میشود. این کارخانه به مساحت ۷ هکتار در شهرک صنعتی تخصصی روی واقع در ۶ کیلومتری جنوب غربی زنجان قرار دارد. کامیونهای بارگیری شده در معدن در قسمت دپوی کارخانه مواد معدنی را دمپ کرده و در محوطه دپو خاکهای رسیده از معدن عیاربندی میشوند به طوری که خاکهای عیار بالا در یک قسمت و خاکهای عیار پایین در قسمت دیگر دمپ میشوند.
هدف از تاسیس شرکتهای زیرمجموعهی زرین تامین نیاز واحدهای تولیدکنندهی شمش روی است. متاسفانه در گذشته از خاک معدنی جهت تولید شمش استفاده میشد و این کار موجب هدر رفتن سرب درون خاک میشد و دوم این که سرب به تنهایی سبب آلودگی محیط زیست نیز میشود. سومین مورد اینکه وجود سرب در خاک قیمت تمام شدهی شمش را افزایش میدهد در حالیکه در دنیا تولید شمش بر اساس کنسانتره انجام میشود. درنتیجه عدم تولید کنسانتره در استان زنجان احساس میشد و در حال حاضر شرکت زرین معدن با ظرفیت ۳۰۱ هزار تن کنسانتره، شرکت کیمیای زنجان گستران با ۳۰۰ هزار تن ظرفیت کنسانتره سرب و روی اکسیده و شرکت تولید و توسعهی سرب و روی ایرانیان (تولیدکنندهی کنسانترهی سرب و روی سولفوره) با ظرفیت ۲۸۰ هزار تن احداث شده است.
کارخانهی تولید کنسانترهی سرب و روی سولفوره با وجود تحریمهای موجود در کمتر از ۱۸ ماه احداث شد و تولیدات این کارخانه در تولید شمش روی کمک بسیاری خواهد نمود.
عمده کاری که قصد انجام آن را داریم اینست که در گروه زرین معدن آسیا از مشارکت واحدهای سرب و روی استفاده کنیم و با ارایهی سهام به آنها بتوانند از محصولات خود استفاده نمایند. این اقدام سبب رشد صنعت و تامین مواد اولیه از سوی کارخانهها خواهد شد.
آیا بازار صادرات را نیز در دست دارید؟
تولید ما یک کالای صادراتی است ولیکن به دلیل اینکه کارخانههای تولیدی کشور به محصول ما نیاز دارند آنرا در اختیار تولیدکنندگان داخلی قرار میدهیم و خود را موظف به حمایت از تولید داخلی میدانیم. محصول نهایی ما شمش روی است که در ایران حدود ۴ برابر میزان مصرف داخل تولید و حدود سه چهارم مصرف روی کشور صادر میشود.
همچنین صادرات کنسانترهی سرب را تا سال ۱۳۹۱ داشتیم ولیکن با راهاندازی کارخانهی تولید شمش سرب، صادرات کنسانترهی آن حذف شده و محصول با ارزش افزودهی بیشتری صادر و عرضه میگردد.
آیا افزایش حاملهای انرژی در شرکت زرین معدن آسیا تاثیری داشته است؟
هدفمند شدن یارانهها تاثیر مستقیمی بر روی نرخ حاملهای انرژی داشت و برخی از کارخانهها و واحدهای صنعتی توان مقابله با افزایش هزینه را نداشتند و با افزایش قیمت سعی در جبران آن کردند. هدفمند کردن یارانهها که از آن به عنوان جراحی اقتصاد کشور نام برده میشود سبب شد تا نرخ حاملهای انرژی افزایش یابد. افزایش میزان تولید و صرفهجویی در مصرف حاملهای انرژی راهکار ویژهای بود که به تصویب رسید.
آیا بروز رسانی تجهیزات معدنکاری در رشد اقتصادی این صنعت موثر است؟
معدن و معدنکاری در کشور ما از قدمت زیادی برخوردار است و به همین علت تجهیزات و ماشینآلات معدنی در برخی از معادن و کارخانهها از فناوری مدرن تبعیت نمیکند و این امر یکی از دلایل کاهش میزان بهرهوری به شمار میرود. با توجه به سهم بالای معدن در رشد اقتصادی کشور، ضرورت بازنگری در مراحل کار از استخراج تا کارخانههای فرآوری و سپس مراحل ترانزیت و صادرات به خوبی احساس میشود و واحدهای صنعتی و معدنی باید در جهت تغییر ساختار تلاش کنند. شرکت زرین معدن آسیا همواره به عوامل افزایشدهنده تولید توجه ویژه داشته است که مدرنسازی خطوط تولید و ماشینآلات یکی از این عوامل است و با اختصاص بودجه کافی، این امر در سالهای اخیر محقق شده است.
به نظر جنابعالی در دولت جدید تا چه اندازه بستر لازم جهت فعالیت بهتر تولیدکنندگان مواد معدنی فراهم خواهد شد؟
به هر حال تمامی افراد با امید به حل مشکلات جاری رای دادهاند و این موضوع امیدی در بازار به وجود آورده است که میتواند بسترسازی جهت صادرات را فراهم نماید. اگر بتوان اعتماد عمومی که در انتخابات ایجاد شده است را پاسداری و برنامهریزی نمود، درنتیجه فرصت مناسبی نصیب دولت و بخش خصوصی خواهد شد. در این راستا دولت، مجلس و قوه قضاییه و بخش خصوصی بایستی به وظایف خود عمل نمایند؛ وظیفهی بخش خصوصی تولید و توسعهی صادرات، ایجاد اشتغال، شدت بخشیدن به رونق اقتصادی، وظیفهی دولت نظارت و حمایت و بسترسازی و وظیفهی مجلس آمادهسازی قوانین جهت حذف موانع و آمادهسازی قوانین برای کاهش مشکلات پیش روی واحدهای تولیدی و تجاری است.
اگر یک کار جمعی بدون جنجالهای سیاسی و با درنظر گرفتن منافع ملی صورت بگیرد، خواهیم توانست در شرایط فعلی افزایش تولید بسیار خوبی داشته باشیم.
دولت جدید بایستی استراتژی صنعتی و معدنی خود را سریعا تدوین کند و اگر این استراتژی با کمبود قوانین همراه باشد، با بردن لایحهی ۲ فوریتی در مجلس آن را برطرف و زمینه و بستر لازم برای اجرای آن را فراهم نماید. اگر این اتفاق رخ دهد قطعا شاهد جهش بزرگی در تولید و صادرات خواهیم بود و اگر همچنان مطابق روشهای قبلی پیش برویم سرعتمان کند شده و به برنامهی ۱۴۰۴ نخواهیم رسید.
به نظر شما در بخش فرآوری با توجه به ضعفهای موجود آن چه برنامهریزیهای جدیدی در دولت جدید لازم است تا اتخاذ شود؟
فرآوری در معادن بایستی جدی گرفته شود. زمانی که شرکت میدکو را تشکیل میدادیم شعار “معدن به جای نفت را مطرح کردیم.” اگر به معدن توجه کافی شود، ارزآوری خوب و اشتغالزایی مناسبی خواهیم داشت. زیرا به اعتقاد بخش معدن کشور؛ جدول مندلیف را در ایران داریم و داشتن ۵۷ میلیارد تن ذخیرهی معدنی برای سایر کشورها وسوسهانگیز است.
میتوانیم ذخایر معدنی را به صورت خام صادر کنیم و یا ارزش افزوده به آن بدهیم در صورتی که در حال حاضر سنگ آهن به چین صادر و فولاد از چین وارد میکنیم اگر همین هزینهی رفت و برگشت سنگ آهن و فولاد را برآورد کنیم ارقام بالایی خواهد بود. بایستی بهترین تکنولوژی دنیا را جهت فرآوری مواد معدنی به کار ببریم. به هر حال امیدواریم که معادن ایران فعال شوند زیرا معادن عمدتا در مناطق محروم واقع شدهاند و آبادانی این مناطق در گرو فعال شدن معادن است.
به نظر جنابعالی برپایی نمایشگاهها و همایشهای معدنی تا چه اندازه در ایجاد فرهنگسازی بخش معدن مفید و موثر خواهد بود؟
اگر نمایشگاه به معنای واقعی و براساس استانداردهای بینالمللی برگزار شود بسیار مفید و موثر خواهد بود ولی متاسفانه در ایران نمایشگاههای برگزار شده در حوزهی معدن، نسبت به بخش صنعت کمتر است. امیدواریم که در نمایشگاه مواد معدنی فلزی غیرآهنی که به صورت کاملا تخصصی برگزار میشود شاهد رعایت استانداردهای بینالمللی لازم باشیم.
با تشکر از فرصتی که در اختیار ماهنامه توسعه معادن قرار دادید، لطفا در پایان اگر سخنی ناتمام باقیمانده بفرمایید:
شرکت زرین معدن آسیا در تلاش جهت استفاده از تکنولوژیهای روز دنیاست. در سال جاری میزان سود شرکت نسبت به مابقی شرکتها در رتبهی بسیار خوبی قرار دارد. پرداخت سود را بسیار زودتر از برنامهی ۸ ماهه داریم و افرادی که در این شرکت سرمایهگذاری میکنند مطمئنا راضی خواهند بود. برنامهی افزایش سرمایه را درنظر داریم. اخیرا یک واحد جدید تولید شمش سرب با آخرین تکنولوژی دنیا در گروه صنعتی و معدنی زرین با سالی ۲۰ هزار تن تولید شمش سرب شکل گرفته است و امیدواریم که با پشتیبانی مسئولین بتوانیم در حداقل زمان ممکن به ظرفیت واقعی خود برسیم. گروه صنعتی زرین در حال حاضر بزرگترین تولیدکنندهی کنسانتره سرب و روی با بیش از ۴۴ درصد ظرفیت تولید کنسانتره سرب و روی است و در حدود ۶۴ تولیدکنندهی شمش روی، مواد اولیهی خود را از گروه صنعتی زرین تهیه میکنند. در حال حاضر ظرفیت تولید ۴۶۰ هزار تن تولید شمش در کشور وجود دارد که متاسفانه تولید شمش در حدود ۵۰ درصد ظرفیت واقعی است. اگر ماده اولیهی شرکتهای تولیدکنندهی کنسانتره تامین شود، قطعا در صادرات غیر نفتی نقش مهمی ایفا خواهند نمود و جایگاه ایران در تولید شمش روی در خاورمیانه جهش قابل ملاحظهای خواهد داشت.
هنوز بخش فعال سرمایه در بورس از مزیتهای صنعت سرب و روی کشور اطلاع ندارد، بایستی با ارایهی یک برنامه؛ صاحبان سرمایه و افرادی که در بورس سرمایهگذاری میکنند با سهام شرکتهای سرب و روی بیشتر آشنا شوند و شرکتهای سرمایهگذاری تشویق به سرمایهگذاری در صنعت سرب و روی کشور گردند، بایستی با یک برنامه هماهنگی لازم جهت شناساندن صنعت سرب و روی در تمام زمینهها انجام گیرد به طوریکه با وجود معادنی مانند انگوران و مهدیآباد کشور ایران بزرگترین تولیدکنندهی سرب و روی در خاورمیانه معرفی شود. شرکت زرین معدن آسیا به سهم خود تلاش خواهد نمود با جذب سرمایهگذاران جدید نسبت به احداث واحدهای فلوتاسیون و شمش سرب و روی در کشور اقدامات لازم را انجام دهد و به همین منظور با افزایش سرمایه در آیندهای نزدیک در شرکت زرین معدن آسیا سهامداران این شرکت فرصت خوبی را به دست خواهند آورد و انتظار داریم که سهامداران ما را از نقطه نظرات خود آگاه نمایند.