در ايران توليدكنندگان مجبور هستند خود را با قوانين وفق دهند

برنامه “مناظره” با موضوع بررسي موانع توليد در اقتصاد و با حضور دكتر شهرام شريعتي عضو هيئت مديره خانه اقتصاد و استاد دانشگاه، دكتر سيد شهاب موسوي كارشناس حوزه اقتصادي و دكتر مسلم خاني مشاور اشتغال و كارآفريني وزارت كار روانه آنتن شد. 
دكتر مسلم خاني با اشاره به مطالعاتي كه مركز پژوهش هاي مجلس در خصوص مشكلات توليدكنندگان انجام داده است، گفت: در اين مطالعه كارشناساني از حوزه هاي گوناگون حضور داشتند و بر اساس مطالعاتي كه انجام شد، 228 مانع به عنوان موانع محيطي، مالياتي، حقوقي و مجموعه اي موانع فرهنگي و حاكميتي كسب و كار احصاء شد. 
وي با بيان اينكه در اين پژوهش سه نكته برجسته وجود دارد، اظهار داشت: نكته نخست اينكه ميل به كارآفريني و ايجاد كسب و كار در جوان هاي ايراني در سال هاي اخير سه و نيم برابر شده است. نكته دوم نرخ تولد كسب و كار است كه نسبت به پنج ساله دوره مشابه، حدود 76/. درصد شده است، يعني نرخ تولد كسب و كار كاهش پيدا كرده است. 
مشاور اشتغال و كارآفريني وزارت كار درباره نكته سوم گفت: نرخ بقا و مانايي كسب و كارها در حوزه هاي گوناگون، تقريباً ثابت و رو به افول است. حدود 2/3 درصد ميل به بقا داريم و در بسياري مواقع اين بقا با خط ثابت به جلو مي رود و در برخي موارد به ويژه در حوزه كسب و كارهاي صنعتي، افول را مشاهده مي كنيم. 
خاني به هشدارهايي كه از اين پژوهش مي توان نتيجه گرفت، اشاره كرد و اظهار داشت: نخست الزام نهاد حاكميت به بهبود محيط كسب و كار است كه يكي از موانع مهم در توليد مسئله بهبود محيط كسب و كار است. البته قانون آن در سال 89 تصويب شد و آئين نامه هايش در دولت جديد نوشته شد ولي بر اساس آخرين گزارش بانك جهاني در بين 189 كشور، جايگاه 118 را داريم و اين تازه بعد از اصلاحات انجام شده است. 
وي افزود: بخش بزرگي از موانع كسب و كار، موانع محيطي بود كه بخش بزرگي از آن به اقدامات حاكميتي مانند صدور مجوزهاي كسب و كار و قوانين مالياتي و نظام تامين مالي، همچنين فرهنگ خريد ما به عنوان مصرف كننده كالا و خدمات برمي گردد. 
در ادامه دكتر شهرام شريعتي با تاكيد بر اينكه عوامل محيطي جزء عوامل و موانع اصلي محيط و كسب است، گفت: بخشي از نيروي كار درگير توليد نيست يعني به لحاظ جمعيتي غني هستيم ولي قسمت عمده اي از توليدات مان توسط بخش اندكي از جمعيت انجام مي شود. بنابراين سرانه انساني توليد ما بسيار پايين است. 
وي اضافه كرد: در واقع ما نان خور اقتصادي در كشور زياد داريم كه توليد كننده نيستند و بخش قابل توجهي از جمعيت مان سربار اقتصاد است. 
وي اقتصاد را داراي دو لايه دانست و عنوان داشت: يك لايه مجازي و يك لايه واقعي. لايه مجازي قسمتي است كه بازار سرمايه و بانكي وجود دارد. لايه واقعي آن چيزي كه در سنت و اسلام و ايران به آن اشاره مي شود. توليدكننده كسي است كه صنعتگر و يا كشاورز است و در واقع كسي است كه معاش خود را از توليد به دست مي آورد. اگر به اين سبك و سياق حركت كنيم، توليد در كشور فقط پاسخگوي جمعيت كشور است، و امكان پاسخ گويي به همه را نخواهد داشت. 
عضو هيئت مديره خانه اقتصاد درباره وظيفه دولت، تصريح كرد: در حقيقت دولت، وظيفه كلان اقتصاد را دارد و اينكه دولت بخواهد خيلي ريز وارد مسائل كلان اقتصادي شود، صحيح نيست. 
شريعتي با بيان اينكه حاكميت بازرگاني بر بخش توليد سايه انداخته است، اظهار داشت: در واقع مردم بيشتر دوست دارند كار بازرگاني انجام دهند مانند خريد و فروش و سرمايه ها به سمت بازرگاني برود تا به سمت توليد و اين شايد يكي از بزرگترين آفت هاي اقتصاد باشد. 
وي لازمه تجارت را توليد عنوان كرد ولي در عين حال خاطرنشان ساخت: اينكه ذهن توليد كننده، فقط به سمت خريد و فروش كالا باشد نه به سمت توليد، يك آفت است. در بسياري از كشورها جوايز خوبي براي صادرات مي گذارند و حتي در چين تا 15 درصد قيمت يك كالا را جايزه مي دهند. 
خاني به نيروي انساني اشاره كرد و از آن به عنوان مانع 24 در توليد ياد كرد و گفت: در ادبيات بازار كار موضوع مهمي را با عنوان “نيت”ها داريم. نيت ها گروه هايي هستند كه كار نمي كنند و هيچ ميلي هم به كار كردن ندارند و حتي در موضوع توليد نيز ممكن است، مخرب هم باشند. در ادبيات عام، اينها را علاف ها مي ناميم! 
وي ادامه داد: بعضي از مطالعات نشان مي دهد در ايران 5/7 تا 9 ميليون نفر از اين افراد را به صورت بالقوه داريم و اين افراد به عنوان بهره برداران صرف از اقتصاد و مزاحم هاي ناخواسته اقتصاد هستند كه در فرآيند توليد مشكل ايجاد كنند. 
دكتر سيد شهاب موسوي، 228 مانع توليد را به دو بخش تقسيم كرد و اظهار داشت: بخشي از اين موانع، مانع هايي هستند كه در سي سال گذشته ثابت مانده اند و از دوره اي به دوره بعد منتقل شده اند و بخش ديگري از آن مانع ها، موانعي هستند كه بعد از پيشرفت جوامع، انتظارات ونيازهايي ايجاد شده است كه در پي آنها، موانع نيز پديد آمده اند. 
اين كارشناس حوزه اقتصادي با انتقاد از عملكرد نهاد حاكميتي بيان داشت: دولت اعلام مي كند كه اين قوانين را وضع مي كنم و حالا با توجه به اين قوانين، بنگاه ها و صنعتگران بايد عمل كنند در حالي كه اين موضوع در دنيا متفاوت است. در دنيا مي بينند كه توليد كننده چه نيازهايي دارد و بر آن اساس قوانين را وضع مي كنند در حالي كه در ايران توليد كنندگان مجبورند خودشان را با قوانين وفق دهند. 
قابل ذكر است؛ برنامه “مناظره” از شنبه تا سه شنبه ساعت 16 از شبكه راديويي گفت‌وگو پخش مي شود و علاقه مندان مي توانند براي دريافت فايل تصويري به سايت راديويي گفت‌وگو مراجعه كنند.

منبع: پایگاه جامع اطلاع رسانی رادیو